Hər üç ölkənin müxtəlif, lakin üst-üstə düşsə də, üçtərəfli əməkdaşlığın məqsədləri var ki, bunlardan da başlıcası Sibirin Gücü-2 meqalayihəsidir.
Pekin "Bir kəmər, bir yol" Forumu (BRF) Çinlə iqtisadi fəallığı daima stimullaşdırmaq istəyən qonşular Rusiya və Monqolustan üçün biznes deməkdir. Bu il üç dövlət başçısının - Monqolustan Prezidenti Xurelsux Uxnaa, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpinin üçüncü "Bir kəmər, bir yol" Forumu çərçivəsində görüşü konstruktiv olsa da, kiçik dəyişiklikləri nümayiş etdirdi. Bu arada, üçbucağın hər üç tərəfində ikitərəfli münasibətlər Çin və Rusiyanın cəlb olunduğu geosiyasi rəqabətin artmasına baxmayaraq sabit qalır.
Xurelsux çıxışı zamanı Monqolustanın Çinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsünü, xüsusilə də Monqolustanın artan infrastruktur və investisiya ehtiyaclarını əks etdirən infrastruktur aspektini dəstəklədiyini vurğuladı. Hazırkı administrasiya Pekin və Ulan-Bator arasında “paralel artım” potensialından dəfələrlə danışıb. Çinin infrastruktura böyük sərmayə qoyması Monqolustanı iki ölkə arasında əlaqəni yaxşılaşdırmaq üçün avtomobil yolları və dəmir yolları çəkməyə həvəsləndirir.
Bunu nəzərə alaraq, Şimal-Şərqi Asiyanın üç lideri arasında paralel görüşlər regionun inkişafında və əlaqələrində həlledici rol oynayır. Bu görüşlərdə həm də üçtərəfli münasibətlərin uğurlu olması yollarına böyük diqqət yetirilir. Çin-Monqolustan danışıqlarında və Monqolustan-Rusiya danışıqlarında iştirak edən ikitərəfli iqtisadi proqramlar fərqlidir, lakin Sibirin Gücü 2 boru kəməri kimi üçtərəfli layihələr hər üç tərəfə eyni dərəcədə aiddir.
“Sibirin Gücü-2” qaz kəməri təbii qazın Qərbi Sibirdən Monqolustan vasitəsilə tranzitlə Çinin şimal-şərqinə nəqlini nəzərdə tutur. Regiondakı müşahidəçilərin başa düşməsi vacibdir ki, Sibir 2 kəməri Rusiya, Monqolustan və Çinə fərqli iqtisadi nəticələr verəcək, çünki hər üç ölkə layihədən fərqli bir şey axtarır.
Rusiyanın strateji məqsədi Çini öz enerji ixracatının əsas və daimi müştərisinə çevirməkdir. Monqolustan genişmiqyaslı iqtisadi inkişafdan geri qalmamaq üçün tranzit ölkə kimi bu prosesdə iştirak etməkdə maraqlıdır. Digər tərəfdən, özünün qlobal iqtisadi proqramı olan Çin böyük qərarsızlıq nümayiş etdirdi. Enerji ekspertləri hesab edirlər ki, Çinin artan yaşıl və bərpa olunan enerji istehsalı Pekinin üçtərəfli meqalayihəyə tələsməməsinin əsas səbəbidir.
Monqolustan və Çin əməkdaşlığa dair bir sıra sənədlər imzalayıblar. Monqolustan hökuməti ilə Maliyyə Nazirliyi və Çinin İxrac-İdxal Bankı arasında saziş imzalanıb ki, bu sazişə əsasən Pekin Monqolustanda Erdeneburen su elektrik stansiyasının tikintisini maliyyələşdirmək üçün 250 milyon dollardan çox güzəştli kredit ayıracaq. Kredit 2015-ci ildə imzalanmış və Çinin 1 milyard dollar güzəştli kredit təklif etdiyi daha böyük sazişin bir hissəsidir.

Tehsil-press.az