Hərbi müşahidəçilər Aleksandr Kovalenko və Aleksey Getman NV-yə "Bayraktar”ın niyə zərbə dronu kimi döyüş effektivliyini itirdiyini və indi ondan ən yaxşı şəkildə necə istifadə oluna biləcəyini izah ediblər.

"Bu gün əfsanəvi "Bayraktar” pilotsuz uçuş aparatı zərbə dronu kimi Rusiya ordusu ilə qarşıdurmada döyüş effektivliyini itirib”, - "İnformasiya müqaviməti” qrupunun hərbi-siyasi müşahidəçisi Aleksandr Kovalenko bu fikri Ukraynadakı müharibədə hansı xarici silahların səmərəsiz olması ilə bağlı ekspert sorğusunda NV-yə bildirib.

Hərbi-siyasi müşahidəçi bu drondan səmərəli istifadənin azalması və nəticədə "Bayraktar”ın aktuallığını itirməsini Rusiyanın eşelonlu hava hücumundan müdafiə sistemi formalaşdıra bilməsi ilə izah edir.

"Bu səbəbdən "Bayraktar”dan əvvəlki qədər effektiv istifadə etmək mümkün deyil,- Kovalenko deyir. - Bu PUA eşelonlu hava hücumundan müdafiənin olduğu bir ərazidə öz funksiyasını yerinə yetirmək iqtidarında deyil”.

Mütəxəssis tammiqyaslı işğalın əvvəlində PUA-nın uğurlu istifadəsini və bir neçə "Buk” hava hücumundan müdafiə sistemləri də daxil olmaqla düşmənin hərbi texnika kolonlarının məhv edilməsini onunla izah edir ki, o zaman düşmənin hava hücumundan müdafiə sistemləri əsasən hərəkətdə olublar və buna görə də onları hücum PUA-ları ilə vurmaq daha asan olub.

Eyni zamanda, o, Liviyada və Qarabağda Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi zamanı bu PUA-ların uğurlu döyüş istifadəsini xatırladır.

"Orada [Qarabağda] azərbaycanlılar ilk növbədə ermənilərin yaxın və orta mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemlərini məhv etdilər, – Kovalenko hücum PUA-larından uğurla istifadə taktikasını açıqlayır. - Və hava sahəsi təmizlənəndən sonra "Bayraktar” ortaya çıxırdı”.

Mütəxəssis izah edir ki, əslində bu dron ya inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, ya da düşmənin eşelonlu hava hücumundan müdafiə sistemi olmayan regionlarda istifadə üçün nəzərdə tutulub. Ukrayna döyüş bölgəsində isə Rusiyanın hava hücumundan müdafiə sistemlərinin tam mövcudluğu var. Buna görə də "Bayraktar” üçün risklər çox böyükdür”, - "İnformasiya müqaviməti”nin müşahidəçisi bildirir.

Rusiya-Ukrayna müharibəsinin hərbi müşahidəçisi, veteranı Aleksey Getman da oxşar fikirlər səsləndirir və qeyd edir ki, zərbə dronu kimi "Bayraktar” Rusiyanın taktiki səviyyəli hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün asan hədəfə çevrilib. O, PUA-nın zəifliyini onun əhəmiyyətli ölçüləri (uzunluğu - 6,5 m, qanadları - 12 m) və aşağı sürəti (130 km/saat) ilə izah edir.

Bununla belə, ekspertlərin fikrincə, zərbə dronları kimi "Bayraktar”ın yerini indi yerli FPV dronları tutur. Getman FPV dronlarının üstünlüklərini sadalayır: "Bu dronlar daha yaxşı, daha kiçik, daha sürətli, daha manevrli və daha yaxşı idarə olunur”.

Öz növbəsində Kovalenko əlavə edir ki, onlar daha da ucuzdur. Belə ki, açıq mənbələrdən alınan məlumata görə, altı pilotsuz uçuş aparatı, iki mobil yer idarəetmə məntəqəsi və 200 ədəd döyüş sursatı və köməkçi avadanlıqdan ibarət olan "Bayraktar” kompleksinin dəyəri 30 milyon dollardan 70 milyon dollara qədərdir. Tək "Bayraktar” PUA-sının qiyməti 5-6 milyon dollardır.

Bununla yanaşı, Getmanın sözlərinə görə, hətta hazırda Müdafiə Qüvvələrində istifadə olunan müasir yerli dronlar da cəbhədəki vəziyyətdən asılı olaraq daim dəyişir və təkmilləşir.

Amma bütün bunlara baxmayaraq, ekspertlərin fikrincə, "Bayraktar TB2”ni silmək hələ tezdir.

"Məsələn, bunu kəşfiyyat PUA-sı kimi qəbul etsək, "Bayraktar” hələ də aktuallığını qoruyur”, - Kovalenko bildirir.

Bu onunla izah olunur ki, kəşfiyyat-zərbə dronu kifayət qədər yüksək keyfiyyətli optik-elektron stansiya ilə təchiz edilib ki, bu da kəşfiyyat əməliyyatları, atəşin tənzimlənməsi, düşmən qoşunlarının hərəkətinin monitorinqi və sərhəd rayonlarında patrul aparılması üçün əhəmiyyətli və təhlükəsiz məsafədən istifadə etməyə imkan verir.

"Əgər onu İkinci dünya müharibəsi ilə müqayisə etsək, onda bu [Bayraktar] "Kukuruznik”dir. Bu o demək deyil ki, istifadə edilməməlidir, ən azı uçur və işləyir. İkinci dünya müharibəsi zamanı da çox yaxşı alman qırıcılarının və kifayət qədər yaxşı sovet təyyarələrinin olmasına baxmayaraq, "Kukuruznik"lərdən istifadə edilirdi. Amma başqa məqsədlər üçün”, - Getman izah edir.

Getmanın fikrincə, "Bayraktar”dan kəşfiyyatla yanaşı, rabitə sistemi və ya digər dronlarla, xüsusən də FPV dronları ilə əlaqəni təmin edəcək siqnal təkrarlayıcı kimi istifadə etmək olar.

Kovalenko isə bildirir ki, "Bayraktar” həm də Rusiyanın kəşfiyyat PUA-larını ovlayan dron daşıyıcısı kimi istifadə edilə bilər.

Tehsil-press.az